Giriş

Birçok kaynakta, tekerlekli ve paletli zırhlı araçların kıyaslaması yapılmaktadır. Biz de gerek saha tecrübemize dayanarak, gerekse çeşitli kaynakları kullanarak iki tür aracın bir karşılaştırmasını yaptık.

Aşağıdaki satırlar fosil yakıtlı, sürücülü, paletli ve tekerlekli araçların karşılaştırılmasını kapsar. Bu mukayeseyi, yakın gelecekte araçların uzaktan ve otonom sürüşlerine göre yeniden yapmalıyız.

Paletli Zırhlı Araçların Avantajları

• Yumuşak, yaş topraklı, çamurlu ve karlı arazileri de içeren her tip arazide hareket kabiliyetleri vardır.
• Lastik Tekerlekli Zırhlı Araçlardan daha fazla tutan araç ağırlıklarında  (60 ton’a kadar) yumuşak, yaş topraklı, çamurlu ve karlı arazilerde üstün hareket kabiliyetine sahiptirler.
• Daha basit transmisyon ve güç aktarma organı kullanımları vardır.
• Daha basit bir gövde yapısına sahiptirler.
• Daha düşük olan siluetleri nedeniyle, daha az hedef olma ihtimalleri vardır.
• Paletli araçlar daha fazla kullanılabilir iç hacime sahiptirler.
• Araçların hareket mekanizmaları, düşük kalibre mühimmata ve mayınlara karşı daha az hedef teşkil eder.
• Pivot dönüş kabiliyeti, dolayısıyla özellikle şehirlerde ve diğer benzeri bölgelerde üstün hareket kabiliyetleri vardır.
• Lastik tekerlekli zırhlı araçlara göre daha düşük üretim maliyetlerine sahiptirler.

[Resim 12]

Paletli Zırhlı Araçların Dezavantajları

• Düz asfalt yollarda hareket durumunda, daha yüksek yakıt tüketimi yaparlar.
• Daha fazla bakım gereği vardır (özellikle paletler).
• Çok fazla ses ve titreşim yaparlar.
• Asfalt yollarda hareket durumunda yol yüzeyinde aşındırma yapar, yapıya zarar verirler.
• Araçların özel hareket kabiliyetleri nedeniyle, maliyeti yüksek özel transmisyon gerektirirler.
• Göreceli olarak, araç kullanımının fazla olduğu durumlarda palet ömürleri kısa olup, bu da yüksek işletme maliyetlerindeki ana kalemlerden bir tanesidir.

Lastik Tekerlekli Zırhlı Araçların Avantajları

• Düz yollarda, özellikle uzun mesafelere personel ve teçhizat taşınması durumlarında, üstün hareket kabiliyetine sahiptirler.
• Daha az ses ve titreşim yaparlar. Dolayısı ile daha düşük akustik iz bırakırlar.
• Yollarda hareket durumunda daha az yakıt tüketimine sahiptirler.
• Düz yollarda, paletli araçlara göre daha yüksek hız yaparlar.
• Yollarda daha az tahribat yaparlar.
• 6x6 ve 8x8 araçlarda bir lastiğin patlaması durumunda dahi, belirli hızda ve belirli mesafede hareket kabiliyetleri vardır.
• Paletli araçlara göre daha düşük bakım maliyetlerine sahiptirler.
• Yıllık kullanımlarının paletli araçlarla aynı olması durumunda, toplam ömür devir maliyetleri daha düşüktür.
• Barışı koruma vb. kullanımlarda, paletli zırhlı araçlar daha agresif görüntü verdiklerinden dolayı, lastik tekerlekli araçlar politik olarak daha kabul edilebilir ve uygun görünmektedirler.

[Resim 2]

Lastik Tekerlekli Zırhlı Araçların Dezavantajları

• Paletli araçlardan daha büyük yer basıncına sahiptirler. Bu yüzden bu tip araçlarda en geniş lastikler kullanılsa dahi, yumuşak arazilerde araçlar batabilmektedir.
• Lastik boyutları araçların ağırlık artışını karşılamak için artırılamadığından, araç ağırlığı arttıkça yer basıncındaki artış lastik tekerlekli araçların dezavantajına çalışmaktadır.
• Yüksek yer basınçları dolayısıyla, 10 ton’un üzerindeki ağırlıkta olan lastik tekerlekli araçlar normal lastik basınçları ile yumuşak nemli arazilerde hareket edemezler. Lastik basınçları ve hızları azaltıldığı durumda ise ağırlıkları 20 tona ulaşabilir. Kuru gevşek veya kumlu, topraklı araziler geniş lastiklere sahip 30 ton civarında ağırlığı olan lastik tekerlekli araçlar ile ancak geçilebilir.
• Piyasada mevcut lastik tekerlekli araçların çoğunluğu yağmurlu ve yoğun kar yağışlı havalarda, yola bağlı kalır ve diğer arazilerde hareket kabiliyetleri azalır.
• Yolda hendek ve çukurlar var ise, yol dışında hareket etmekte zorlukları vardır
• Engelleri aşmada zorluklar yaşarlar.
• Lastikleri mermilere, şarapnel parçalarına karşı korumasızdır. Patlak lastik ile belirli hızda belirli mesafe gidebilme özelliği olan araçlar mevcuttur.
• Aracın hareket sistemi nedeniyle karın altı açıklığı yüksek olup bu da aracın profilini yükseltmektedir. Bu da aracı daha fazla hedef yapmaktadır.
• Transmisyonları ve güç aktarma organları paletli araçlara göre daha karmaşıktır.
• “Skid steering” kullanan araçlar hariç (6x6 AMX10 gibi), kullanılabilir iç hacimleri küçüktür (lastiklerin hareketi ve süspansiyon sistemi dolayısıyla)
• Paletli araçlar gibi pivot dönüş yapamazlar. Özel fren sistemleri olmadıkça, “skid” dönüşü yapamazlar.
• Karmaşıklıklarından dolayı üretimleri, paletli araçlara göre daha maliyetlidir.

Referanslar

1. www.fnss.com.tr